Een trauma betekent in de medische wetenschap ‘verwonding’. In de psychologie verwijst een trauma naar ‘psychisch letsel’ dat overblijft na het meemaken van een indringende, ernstig stress gevende situatie. Zo’n schokkende gebeurtenis kan het leven van iemand behoorlijk ontwrichten. De stress en spanning die is ontstaan tijdens die gebeurtenis kan erg lang aanwezig blijven in je lichaam. Dit betekent dat de angst blijft bestaan ook al is de gebeurtenis voorbij. We spreken van een post traumatische stress stoornis (PTSS) als je last hebt van psychische klachten na het meemaken van een situatie waarbij sprake is geweest van levensbedreiging, ernstig lichamelijk letsel of een bedreiging van fysieke integriteit. Een PTSS valt onder de angststoornissen en je hebt dan last van de volgende klachten of symptomen:

Herbeleving van het trauma, bijvoorbeeld door herhaalde ingrijpende onaangename herinneringen, herhaalde verontrustende dromen, gedrag of gevoelens alsof de traumatische gebeurtenis zich herhaalt.

Aanhoudend vermijden van prikkels die aan het trauma doen denken, waarbij je ervaart dat je niet aan de situatie wilt denken, activiteiten vermijdt waarbij de kans aanwezig dat je wordt geconfronteerd met aspecten van de traumatische gebeurtenis. Maar het kan ook dat je bepaalde aspecten niet meer kunt herinneren van de gebeurtenis en dat je je vervreemd of onthecht voelt van anderen en ervaart dat je geen affectie meer kunt voelen of geen toekomst meer ziet.

Aanhoudende symptomen van verhoogde prikkelbaarheid, bijvoorbeeld door moeite te hebben met inslapen, snel geirriteerd zijn of woede uitbarstingen hebben, concentratieproblemen, extreme waakzaamheid of ernstige schrikreacties.

Er is sprake van PTSS als deze klachten langer dan een maand duren. Als deze korter dan een maand duren spreken we van een acute stress stoornis. Daarnaast komt het vaak voor dat je naast deze angstsymptomen ook last kan hebben van somberheidsgevoelens. Een belangrijk verschil met andere psychische stoornissen is dat bij PTSS de klachten direct terug gaan naar het meemaken van een ernstig stressvolle situatie. Bij andere psychische problemen spelen vaak wel problematische of spanningsvolle situaties mee bij het ontwikkelen van klachten.

Niet iedereen ontwikkelt na het meemaken van een indringende gebeurtenis een PTSS. Uit onderzoek komt dat 8% van de mannen en 20% van de vrouwen een ‘stoornis’ ontwikkelt. Het lastige van een PTSS is dat het vaak chronisch is en dat je er zonder psychische hulp vaak niet zelfstandig vanaf kunt komen.

De psychologische behandeling van PTSS gaat meestal volgens fasen in de behandeling. De eerste fase is erop gericht te stabiliseren. Hierbij is het belangrijk dat je begrijpt waar je klachten vandaan komen en dat je die serieus neemt. Het is vaak al erg moeilijk te praten over de gebeurtenis die je hebt meegemaakt. Vaak speelt hierbij angst en schaamte.

Een van de meeste gebruikte behandelvormen bij PTSS is EMDR. Hierbij wordt het trauma in de herinnering gebracht en worden er tegelijkertijd klikjes aangeboden. Het kan ook dat je psycholoog in plaats van klikjes je vraagt met je ogen een vinger te volgen die steeds heen en weer gaat voor je ogen. De theorie is dat je door het aanbieden van deze ‘afleiding’  tijdens het ophalen van de herinnering met daarbij passende emoties, de emotionele lading vermindert.

Maar ook Cognitieve Gedragstherapie wordt toegepast bij PTSS. Deze vorm van therapie is erop gericht om samen met je psycholoog je gedrag en manier van denken te onderzoeken. Dit kan door middel van blootstelling aan het trauma in gedachten of een directe confrontatie met een angstgevende situatie Het belangrijkste doel is dat je de ervaringen gaat verwerken onder begeleiding van je psycholoog. Vaak komt er een rouwproces op gang en leer je gaandeweg de indringende ervaringen in te passen in je eigen levensverhaal zodat je ook weer je eigen leven kan leiden op basis van vertrouwen in je eigen kunnen en op basis van vertrouwen in anderen.